Trong chuyển động thẳng biến đổi đều, độ lớn của vận tốc tức thời có thể tăng đều hoặc giảm đều theo thời gian. Khi độ lớn của vận tốc tức thời tăng đều theo thời gian gọi là chuyển động thẳng nhanh dần đều. Ngược lại, khi độ lớn của vận tốc tức thời giảm đều theo thời gian, gọi là chuyển động thẳng chậm dần đều. Khi nói về vận tốc của vật tại một vị trí hoặc thời điểm nào đó, ta hiểu đó là vận tốc tức thời.

I. VẬN TỐC TỨC THỜI

Độ lớn của vận tốc tức thời là đại lượng được xác định bởi công thức: v = Δs / Δt. Nó cho ta biết tại một điểm trên quỹ đạo, xe chuyển động nhanh hay chậm. Đồng hồ tốc độ trên một xe máy chỉ hiển thị độ lớn của vận tốc tức thời của xe. Vectơ vận tốc tức thời của một vật tại một điểm là một vectơ có gốc tại vật chuyển động, có hướng của chuyển động và có độ dài tỉ lệ với độ lớn của vận tốc tức thời theo một tỉ xích nào đó.

II. CHUYỂN ĐỘNG THẲNG NHANH DẦN ĐỀU

Gia tốc trong chuyển động thẳng nhanh dần đều

Khái niệm gia tốc: Hệ số tỉ lệ a là một đại lượng không đổi và được gọi là gia tốc của chuyển động.
Gia tốc và vectơ gia tốc: Gia tốc trong chuyển động là một đại lượng quan trọng được xác định bằng thương số giữa độ biến thiên vận tốc và khoảng thời gian vận tốc biến thiên.
Đối với chuyển động thẳng nhanh dần đều, vectơ gia tốc có gốc ở vị trí của vật chuyển động, cùng phương và chiều với vectơ vận tốc, và có độ lớn tỉ lệ với gia tốc theo một tỉ xích nào đó.

Công thức tính vận tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều là: v = vo+ at. Công thức này cho ta biết vận tốc của vật ở các thời điểm khác nhau.

Đồ thị vận tốc – thời gian: Đồ thị biểu diễn sự biến thiên của vận tốc theo thời gian được gọi là đồ thị vận tốc – thời gian. Đồ thị này có dạng một đoạn thẳng và tuân theo công thức v = vo+ at, trong đó v được coi là một hàm số của thời gian t.

Công thức tính quãng đường đi được của chuyển động thẳng nhanh dần đều là: s = vot + (1/2)at2. Công thức này cho thấy quãng đường đi được trong chuyển động thẳng nhanh dần đều là một hàm số bậc hai của thời gian.

Trong chuyển động thẳng nhanh dần đều, có một số công thức quan trọng để liên hệ giữa gia tốc, vận tốc và quãng đường đi được:

Công thức 1: Gia tốc – Công thức tính gia tốc là a = (v – vo)/(t – to). Đây là tỷ lệ thay đổi vận tốc theo thời gian.
Vectơ gia tốc: Vectơ gia tốc của chuyển động thẳng nhanh dần đều ngược chiều với vectơ vận tốc.
Công thức 2: Vận tốc – Công thức tính vận tốc là v = vo+ at. Vận tốc thay đổi tỷ lệ thuận với thời gian.
Đồ thị vận tốc – thời gian: Đồ thị vận tốc – thời gian có dạng như hình sau:
Công thức 3: Quãng đường đi được – Công thức tính quãng đường đi được là s = vot + (1/2)at2. Đây là công thức tính tổng quãng đường đi được trong chuyển động thẳng nhanh dần đều.

Phương trình chuyển động: Phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều là x = xo+ vot + (1/2)at2. Đây là phương trình mô tả vị trí của vật trong chuyển động thẳng nhanh dần đều.

Hy vọng bài viết này cung cấp thông tin hữu ích cho bạn về chuyển động thẳng nhanh dần đều.